از دست آوردهاي ملي کردن صنايع نفت کشور و بحران ها و حوادث متعاقب آن که به صورت هاي مختلف جلوه گر شد، اين بود که علاقمندان به صنعت نفت کشور متوجه شدند کارشناسان نفت ايراني از لحاظ تحقيق و کسب تجربه در جنبه هاي مختلف صنايع نفت اعم از علمي، فني، حقوقي، بازرگاني و شناختن و شناساندن صنايع نفت کشور در مجامع بين المللي بايد به پايه کارشناسان کشورهاي بزرگ نفتي جهان برسند و به طور منظم در اين زمينه ها با يک ديگر همکاري کنند. بنا بر اين ضرورت تأسيس يک انجمن علمی- فرهنگی به شدت احساس مي شد.
به همين دليل در اسفند ماه 1337 بيست و چهار نفر از کارکنان صنعت نفت ايران به عنوان اعضاي مؤسس , انجمن نفت ايران را تشکيل دادند. اين انجمن در تاريخ بيست و هفتم اسفند 1337 به ثبت رسيد و پس از تشکيل دبيرخانه و انتخاب تعداد کافي عضو، هيجدهم بهمن ماه 1338 با حضور عده اي از مقامات عالي رتبه در تالار دانشکده فني به وسيله رئيس هيئت مديره وقت شرکت ملي نفت ايران رسماً افتتاح شد؛ و در 27 اسفند ماه 1344 طی مراسمی با حضور رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل وقت شرکت ملی نفت ایران و گروهی از روسای عالی رتبه صنعت نفت و اعضای انجمن نخستین کلنگ ساختمان انجمن نفت ایران در تهران ( درمحل فعلی انجمن نفت) به زمین زده شد.
پس از پيروزي انقلاب اسلامي، مدتي در فعاليت هاي انجمن نفت وقفه ايجاد شد و سپس به استناد حکم مورخ 1361/08/25 دادگاه انقلاب اسلامي، انجمن نفت ايران تحت نظارت مستقيم وزارت نفت قرار گرفت و وزير نفت به نمايندگي از صاحبان سهام (که عموم ملت ايران شناخته شد) شخصاً به عنوان مجمــع عمومي تعيين شد و انجمن نفت با هيئت مديره اي جديد آغاز به کار کرد.
پس از بازنگری اساسنامه انجمن نفت ایران به دستور وزیر محترم نفت در سال 1394 ، انجمن نفت ایران از یک سازمان تماماً دولتی به یک سازمان خصوصی با حضور حاکمیت قلب ماهیت داد.
در راستای مصوبات اساسنامه ی جدید مجمع انجمن متشکل از 16 انجمن تخصصی، علمی و صنفی حوزه نفت و انرژی و 4 شرکت اصلی وزارت نفت مجموعا از 20 عضو حقوقی تشکیل شد.